WALORY ŻEGLARSKIE ZACHODNIEGO MAZOWSZA
Pojezierze Gostynińskie
Naszą przygodę z żaglami rozpoczniemy od Pojezierza Gostynińskiego i Wisły. Znajdziemy tu idealne warunki do uprawiania tej dyscypliny sportu i rekreacji. Jezior i rzek nadających się do żeglowania z pewnością mogą nam pozazdrościć mieszkańcy innych regionów Polski. Mieszkańcy Warszawy mają do dyspozycji Zalew Zegrzyński. Jest on jednak położony blisko dużej aglomeracji
i dlatego bywa na nim tłoczno. Z tego względu brakuje mu właśnie wielu walorów, które można spotkać jeziorach gostynińskich
i Zalewie Włocławskim. Dlatego między innymi mieszkańcy Łodzi i okolic, którzy nie mają w pobliżu dużego zbiornika wodnego upodobali sobie do uprawiania turystyki wodnej nasz region.
Pojezierze Gostynińskie to kompleks wielu jezior położonych przeważnie na terenie Gostynińsko-Włocławskiego Parku Krajobrazowego lub w jego otulinie. W sąsiedztwie pojezierza znajduje się również Zalew Włocławski – sztucznie utworzony zbiornik w wyniku przegrodzenia Wisły tamą we Włocławku. Jednak nie na wszystkich akwenach Pojezierza
Gostynińskiego można żeglować. Wynikać to może z niewielkiej wielkości zbiornika, położenia w strefie chronionej lub niedostępności akwenu. Za to wspaniałe warunki do uprawiania żeglarstwa i turystyki wodnej znajdziemy na całej długości Zalewu Włocławskiego. W środowisku żeglarskim mówi się, że zalew ten jest bardziej wymagający jeśli chodzi o umiejętności żeglarskie niż Wielkie Jeziora Mazurskie.
Gdzie na Pojezierzu Gostynińskim można żeglować. Przede wszystkim polecamy duże jeziora. Posiadają one wystarczającą głębokość, by opuścić swobodnie miecz i nie zawadzać nim o dno (co to jest miecz i do czego służy, dowiecie się w trakcie szkolenia żeglarskiego). Na dużym jeziorze wiatry wieją z jednego kierunku i są stabilne. Na wąskim jeziorze w kształcie rynny wiatr nie może się przedostać na taflę poprzez zalesione brzegi. Wiatr jest wtedy zakłócony. Występują odbicia wiatru w pobliżu brzegu, tak że zaczyna on wiać z innego kierunku. Poniżej przedstawiamy listę jezior świetnie nadających się do uprawiania turystyki żeglarskiej.
Jezioro Zdworskie
to największe jezioro na Mazowszu. Położone jest w pobliżu miejscowości Gąbin. Powierzchnia jeziora wynosi 350 ha, średnia głębokość to 2,3 m, a największa głębokość 5,5 m. To typowe jezioro polodowcowe. Przy długości ok. 3,5 km i szerokości ok.
1,4 km można tu znaleźć wspaniałe warunki do uprawiania żeglarstwa., tym bardziej że brzegi jeziora są niskie i nie powodują zakłóceń wiatru. Jeśli chodzi o walory turystyczne minusem jest mało urozmaicona linia brzegowa. Rekompensuje to piękny oz Zdworski ciągnący się od południowego-zachodu, częściowo porośnięty wysokim lasem sosnowym. Żaglówki i pozostały sprzęt wodny można wypożyczyć w ośrodkach rekreacyjnych znajdujących się w miejscowościach: Zdwórz i Koszelówka.
Jezioro Lucieńskie
znajduje się w odległości 9 km od Gostynina. Jest to jedno z największych jezior regionu, posiada powierzchnię 201,3 ha i średnią głębokość 8,3 m. Brzegi ma dosyć dzikie, porośnięte lasem i szuwarami. W jego sąsiedztwie utworzono rezerwaty: rezerwat Komory i rezerwat Lucień. Szczególnie piękny jest znajdujący się od południowej strony jeziora chroniony stary las dębowy. Do jeziora prowadzi dogodny dojazd. Z uwagi na bliskość Gostynina jezioro to już od lat sześćdziesiątych było wykorzystywane turystycznie i szkoleniowo. Nad jeziorem działał wtedy ośrodek szkoleniowy Ligi Obrony Kraju, w którym wyszkoliło się wiele pokoleń gostynińskich żeglarzy. Również dzisiaj można tam znaleźć ośrodki wypoczynkowe, w których są do wypożyczenia łodzie żaglowe i inny sprzęt pływający.
Jezioro Białe
położone jest w odległości 10 km od Gostynina i ma powierzchnię 150,2 ha. Jego średnia głębokość wynosi 9,9 m. Należy jednak zwrócić uwagę na największą głębokość, która wynosi 31,3 m, co czyni zbiornik jednym z najgłębszych jeziora w województwie mazowieckim. Ze względu na czystą wodę zaliczane jest do najatrakcyjniejszych w regionie. Szczególnym walorem są liczne, dobrze zagospodarowane piaszczyste plaże. Nad jeziorem znalazły swoją siedzibę bazy płetwonurkowe prowadzące szkolenia dla nurków jak i umożliwiające pod okiem instruktora nurkowanie z aparaturą.
Jezioro jest własnością prywatną, więc możemy korzystać na nim ze sprzętu pływającego będącego na wyposażeniu znajdujących się przy nim plaż i ośrodków. Możemy również slipować (wodować) swoją łódkę, jeśli umożliwi nam to któryś z właścicieli działek nad jeziorem. Ważne: jezioro jest strefą ciszy, więc nie można tu używać silników spalinowych. Ale za to dzięki temu możemy cieszyć się z uroków żeglowania w spokoju i w kontakcie z naturą. Jezioro jest wąskie i długie. Raczej nie sprawdzi się tu jacht kabinowy, tylko lekka żaglówka typu: Omega.
Jezioro Sumino
położone jest w odległości 9,2 km od Gostynina i leży w otulinie GWPK w gminie Gostynin, w bliskim sąsiedztwie Jeziora Białego. Jest to typowe jezioro rynnowe. Ma powierzchnię 35,6 ha i średnią głębokość 3,4 m. Szczególnie piękne są widoki z okolicznych pagórków na taflę wody i lasy. Jezioro jest bardzo wąskie, z brzegami porośniętymi wysokim drzewami, więc nie da się na nim żeglować, ale za to sprawdzi się dobrze na nim kajak.
Jezioro Przytomne
znajduje się w odległości 9,4 km od Gostynina. Ma powierzchnię 38,5 ha i średnią głębokość 4 m. Jest licznie odwiedzane przez turystów ze względu na dogodny dojazd, znajdujące się nad nim pola namiotowe i działki rekreacyjne oraz czystą wodę, odporną na degradację środowiskową. Przy długości 1600 m i szerokości tylko 325 m trudno jest na tym jeziorze pływać większymi jednostkami, ale na pewno dobrze się na nim sprawdzą lekkie, rekreacyjne żaglówki.
Jeziora Górskie i Ciechomickie
to rynnowe jeziora ciągnące się w kierunku północno-zachodnim położone w okolicach Płocka. Pierwsze ma powierzchnię 43,1 ha i długość 1.905 m, przy szerokości 355 m. Najgłębsze miejsca dochodzą do 5,5 m. Drugie jezioro ma bardziej owalny kształt i zajmuje powierzchnię 41,9 ha. Kiedyś Jezioro Górskie i Jezioro Ciechomickie stanowiły jedną całość. Dziś połączone są ze sobą okresową strugą. Jezioro Górskie ma dobrą dostępność brzegów. Od południa jego brzeg jest wysoki i porasta go grądowy las mieszany z przewagą grabu i dębu. Od północy brzeg jeziora jest łagodny i porasta go las sosnowy. Jezioro Górskie należy do najbardziej popularnych i najbliżej Płocka położonych jezior (7 km). Jest atrakcyjnym kąpieliskiem i miejscem sobotnio-niedzielnego wypoczynku. Szczególnie Jezioro Górskie jest otoczone licznymi ośrodkami wczasowymi. Można w nich oczywiście wypożyczyć sprzęt pływający. Ale raczej na żeglowanie w warunkach brzegowych tych jezior nie ma co liczyć. Lepiej jest wypożyczyć kajak lub rower wodny. Ciągnąca się z obydwu stron jezior morena polodowcowa przedstawia bardzo malowniczy widok.
Jezioro Łąckie Duże
ma powierzchnię 61,2 ha. Długość jego wynosi 1.420 m., szerokość 740 m, a najgłębsze miejsca dochodzą do 7,0 m. Znaczną część jeziora otaczają lasy. Nad tym jeziorem znajduje się Stado Ogierów w Łącku, stoi pałac w Łącku i na jego osi po drugiej stronie jeziora kaplica św. Huberta.
Jezioro Łąckie Małe
ma powierzchnię 35,6 ha. Jego długość wynosi 900 m, szerokość 675 m, a głębokość dochodzi do 2 m. Porastają je trzciny i sitowie, jest więc mało dostępne. Z trzech stron otoczone jest lasem. Jest królestwem ptactwa wodnego.
Obydwa jeziora znajdujące się w pobliżu Łącka nie są zagospodarowane rekreacyjnie. Jezioro Łąckie Małe jest w części rezerwatem przyrody i dlatego nie można na nim uprawiać turystyki. Brzegi Jeziora Łąckiego Dużego w części przylegają do rezerwatu przyrody, a w części są niedostępne. Dlatego od lat nikt na nim nie widział pływającego sprzętu turystycznego.
Jezioro Soczewka
położone w połowie drogi między Płockiem a Duninowem to dosyć stary, bo liczący ponad 150 lat, zalew na rzece Skrwa. Powstał w 1846 r., tuż po tym kiedy w miejscowości Soczewka osiadł żydowski przemysłowiec, Jan Epstein. Bankier wykupił miejscową fabrykę papieru i na jej potrzeby wybudował na Skrwie tamę, która spiętrzyła wodę i dała początek zalewowi. Obecnie jezioro jest miejscem plażowania i wędkowania oraz jedyną pozostałością po papierni. Jezior nie jest duże, ma około 1100 m długości i 400 m szerokości w najszerszym miejscu. W tych warunkach można na nim żeglować tylko na małych jednostkach. Żeglugę będą utrudniać zalesione brzegi. Zalew jest za to doskonałym miejscem do uprawiania innych form turystyki wodnej.
Rzeka Skrwa Lewa
płynąca przez Gostynin wygląda na niepozorną rzekę, ale jej długość wynosi 45,2 km, a źródła znajdują się na południe od wsi Łanięta. Wypływa z Wysoczyzny Kłodawskiej na wysokości ok. 128 m n.p.m., a uchodzi do Wisły koło wsi Brwilno Dolne na wysokości ok. 60 m n.p.m. Przepływa między innymi przez Belno, Gostynin i Soczewkę, w pobliżu której wpada do Wisły W jej dolinie rozciąga się "oz gostyniński". Ten kręty wał towarzyszy jej na długości 14 kilometrów, charakteryzuje się falistym zarysem linii grzbietowej i często stromymi stokami. Pomiędzy Belnem a Gostyninem jej dolina jest Obszarem Chronionego Krajobrazu Dolina Skrwy Lewej, w którym znajdują się dwa rezerwaty przyrody: rezerwat przyrody Drzewce i rezerwat przyrody Dolina Skrwy. Rzeka Skrwa Lewa jest najciekawsza w swoim dolnym odcinku, gdzie meandruje w lasach lub malowniczo wija się wśród kwaśnych łąk i bagiennej roślinności. Rzeka doskonale nadaje się do uprawiania turystyki kajakowej, choć trzeba przyznać, że jest to ekstremalne wyzwanie. Nie z powodu silnego nurtu lecz licznych naturalnych przeszkód.
Zalew Włocławski
to sztuczny zbiornik powstały w 1970 roku ze spiętrzenia wód na zaporze we Włocławku. Rozciąga się w górę rzeki aż do Płocka. Jest to największy pod względem powierzchni sztuczny zbiornik w Polsce. Ma kształt rynnowego jeziora o długości 58 km
i średniej szerokości 1,2 km.
Podczas szkoleń żeglarskich będziemy żeglować na odcinku Wisły od Płocka do Skoków. Jest to bardzo urokliwy odcinek rzeki.
Od dawna służył za teren do osadnictwa. Wskazuje na to szereg osad położonych nad brzegami, często z kilkusetletnią historią.
Na prawym brzegu Wisły na wysokiej skarpie leży Płock. Piękny jest widok starek zabudowy oglądany z rzeki. Po drugiej strony rzeki położona jest stara podpłocka osada – Radziwie. Następnie płynąc w dół rzeki mijamy Popłacin, Brwilno Górne i Dolne, Murzynowo, aż docieramy do Duninowa.
Przed budową zapory we Włocławku rzeka na tym odcinku miejscami rozlewała się szeroko, tworząc liczne płycizny i wysepki. Po utworzeniu zalewu rzeka zaczęła płynąć jednym korytem i zwiększyła się jej głębokość. Na przykład naprzeciw naszej przystani (przystań Klubu Żeglarskiego HALS) szerokość Wisły wynosi około 1260 metrów. W ten sposób powstał wspaniały obszar do uprawiania sportów i turystyki wodnej.
Zalew Włocławski jest szczególnie atrakcyjny dla uprawiania żeglarstwa. Na jego obszarze spotykają się dwa żywioły. Jednym z nich jest rzeka płynąca dość leniwie, ale jednak z prędkością kilku kilometrów na godzinę. Drugim żywiołem jest wiatr, który najczęściej w Polsce wieje z kierunków zachodnich. Szerokie koryto Wisły ukształtowane w kierunku północno-zachodnim pozwala na swobodne, niezakłócone rozpędzanie się wiatru, który napotyka na przeciwny mu nurt rzeki. W ten sposób często na Zalewie tworzą się fale spotykane tylko na innych wielkich jeziorach w Polsce, na przykład na Śniardwach.
Gostynińsko-Włocławski Park Krajobrazowy został utworzony w 1979 roku. Obejmuje Pojezierze Gostynińskie znajdujące się na lewym brzegu Wisły. Teren parku wyróżnia się zwartymi obszarami leśnymi, unikalną rzeźbą wydmowo-glacjalną oraz licznymi jeziorami i stawami. Lasy stanowią główny element jego szaty roślinnej. Budują je najczęściej drzewostany sosnowe. W niektórych miejscach przechodzą one w drzewostany dębowe oraz olchy czarnej i topoli. Ważnym elementem szaty roślinnej są łąki i pastwiska tworzące trwałe użytki zielone. Wśród nich można wyróżnić łąki zalewowe i bagienne. Łęgi występują głównie w dolinach rzek. Łąki bagienne tworzą się w miejscach o słabym, lecz istniejącym przepływie wód.
Gostynińsko-Włocławski Park Krajobrazowy
jest ważnym elementem systemu ekologicznego w centralnej części Polski, przede wszystkim stanowiąc „zielone płuca” całego regionu. Co charakterystyczne teren parku nie posiada gęstej sieci wód powierzchniowych, jednakże charakterystyczną cechą jest występowanie istnienie 25 jezior, często połączonych wąskimi i płytkimi ciekami. Wiele jezior nadaje się do użytkowani turystycznego. Jedyny ciek wodny nadający się to użytkowania turystycznego to Skrwa Lewa jako szlak kajakowy.
W lasach GWPK dominują bory sosnowy i bory mieszane. W granicach parku występuje około 800 gatunków roślin, z których około 50 objętych jest ochroną prawną. Wśród nich wyróżnić można: sasankę łąkową. naparstnicę zwyczajną, lilię złoto głów, storczyka szerokolistnego i inne. Wśród fauny GWPK najliczniejszą i najcenniejszą grupę stanowią ptaki, szczególnie wodno-błotne. Można tu wyróżnić: bociana czarnego, derkacza, bąka, kulika wielkiego, żurawia, bataliona, błotniaka łąkowego, krwawo dzioba. Na terenie GWPK występują typowi przedstawiciele fauny europejskiej, między innymi: dzik, łoś, sarna, daniel, lis, borsuk, bóbr. Można tam spotkać między innymi: bociana czarnego, żurawia, wodniczkę, kulika wielkiego, wąsatkę, bąka, perkoza czy orła bielika. Zwarte kompleksy leśne są również ostoją kilkudziesięciu gatunków ssaków.
Czy wiesz, że….
- W nadleśnictwie Kowal znajduje się jezioro, w którym zachowały się w stanie niezaburzonym osady zalegające dno zbiornika od czasu jego powstania, czyli od ponad 12 tysięcy lat. Miąższość osadów w najgłębszych warstwach osadów dochodzi do 17,8 metra. Jezioro to ma olbrzymie znaczenie dla nauki, gdyż badając osady naukowcy są w stanie określić jaka była flora, fauna, a także zmiany klimatu na przestrzeni tego okresu czasu. W celu zabezpieczenia osadów całe jezioro stanowi rezerwat geomorfologiczny.
- Obszar Pojezierza Gostynińskiego, a ogólnie Północno-Zachodniego Mazowsza należy do regionu klimatycznego charakteryzującego się najniższymi w Polsce opadami atmosferycznymi i dużymi parowaniem. Z tego względu obszar ten powinien być szczególnie chroniony, by krajobraz nie ulegał powolnemu stepowieniu ( wysuszaniu
i ginięciu roślinności). - Słowo „Skrwa” po celtycku znaczy woda. Nazwa sugeruje obecność Celtów na terenach Mazowsza. Rzeka ta stanowi granicę pomiędzy Kujawami a Mazowszem.
- Nazwa miejscowości Soczewka pochodzi od nazwiska właściciela młyna wodnego, który w XVI w. na Skrwie Lewej w tym miejscu pracowicie mielił zboże na mąkę.